Sepsa… prawie bez tajemnic

Sepsa – problem kliniczny i diagnostyczny to temat spotkania, które odbyło się w naszym Szpitalu 21 czerwca 2022. Gościliśmy znakomitych naukowców, którzy wiedzę na temat sepsy zdobywają na całym świecie, a w Polsce są niekwestionowanymi autorytetami w tej dziedzinie.

Spotkanie dla lekarzy, pielęgniarek, mikrobiologów i farmaceutów rozpoczęło się wystąpieniem prof. dr n. med. Andrzeja Küblera z Kliniki Anestezjologii i Intensywnej Terapii Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego we Wrocławiu. Profesor przypomniał, czym jest sepsa, która nie jest chorobą, a jest odpowiedzią organizmu na zakażenie, powodujące dysfunkcję narządów. Sepsa może mieć wiele postaci i wcale nie musi wiązać się z zakażeniem krwi, czyli posocznicą. Współczesna medycyna „lubi” bazować na mierzalnych wskaźnikach – tymczasem sepsy nie można określić jednym, konkretnym markerem potwierdzającym diagnozę. Istnieje wiele symptomów wskazujących na toczący się w organizmie proces. Ważne oprócz badania krwi jest badanie pacjenta… W przypadku rozwijania się sepsy wprawnemu lekarzowi osłuchanie, obserwowanie reakcji może bardzo szybko zasugerować, jakie ma podjąć skuteczne działanie. Profesor Andrzej Kübler podkreślał, że w procesie diagnozowania i leczenia najważniejszy jest czas. Przypomniał o sześciu kardynalnych zasad postępowania, które mogą skutecznie powstrzymać rozwój najcięższej postaci sepsy prowadzącej do zgonu. Okazuje się, że sepsa jest bardzo realnym i globalnym zagrożeniem zdrowotnym. Profesor powołując się na badania amerykańskich specjalistów, pochodzące sprzed pandemii alarmował, że sepsa może odpowiadać za 20% wszystkich zgonów.  

Ale żeby skutecznie walczyć z sepsą, trzeba też doskonale znać niemal niewidzialnego wroga – drobnoustrój. To już zadanie dla mikrobiologów. We współczesnej medycynie stanowią oni nieodzowne wsparcie dla lekarzy. Tylko ścisłe współdziałanie mikrobiologa, lekarza i farmaceuty decyduje o powodzeniu w leczeniu sepsy.

Lekarze dysponują niezwykle czułą aparaturą diagnostyczną, zaglądają nie tylko w narządy, ale ich komórki, stosują kosmiczne technologie leczenia…a potem potykają się o…patogen.  Takim niezwykle obrazowym stwierdzenie rozpoczęła swój wykład prof. dr n. med. Marzenna Bartoszewicz z Katedry i Zakładu Mikrobiologii Farmaceutycznej Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu. Pani profesor tłumaczyła, na czym polega podstępność mikroorganizmów. Są niestety zawsze o krok przed nami, bo bakterie dzielą się co…20 minut, a do tego doskonale „wyczuwają” gdzie znajdują się słabsze punkty naszego organizmu, dlatego lekarz musi się spieszyć i zastosować jak najszybciej odpowiednią terapię. Niezwykle ważne jest stosowanie zasad aseptyki.  Profesor Bartoszewicz porównała walkę z zakażeniem do szturmu na średniowieczny ufortyfikowany zamek. Drobnoustrój błyskawicznie się mnoży, przykleja się do tkanek i szybko wytwarza tzw. biofilm – zlepek mnożących się bakterii zanurzonych w śluzie, który same wytwarzają.  To biologiczna bariera, która działa niczym mury zamku szturmowanego przez antybiotyk. Jeśli jest niewłaściwie dobrany, będzie  z góry skazany na przegraną. Mało tego… bakterie zgrupowane w oddziały szturmowe mogą przez przestrzenie międzykomórkowe przenikać do krwi i kolonizować inne narządy doprowadzając do powstania nowych ognisk zakażenia. To mechanizm rozwijania się sepsy. Pani profesor podkreślała znaczenie współpracy klinicystów i mikrobiologów, którzy doskonale znają przeciwnika – bo jak sentencjonalnie stwierdziła na zakończenie – wiedza ratuje życie!

Następnie głos zabrała dr n. med. Beata Kowalska-Krochmal, która mówiła o tym jak przeprowadzać diagnostykę zakażeń krwi, aby uzyskać wiarogodny i przydatny klinicznie wynik.

Blok czterech mini wykładów zakończyło wystąpienie Dagmary Wąsowskiej, która jest konsultantem klinicznym w firmie Becton Dickinson, a tłumaczyła, dlaczego tak ważne dla całego procesu diagnostycznego jest właściwe pobranie krwi do badań laboratoryjnych.

Goszczenie tak znakomitych specjalistów było okazją do poszerzenia wiedzy na temat sepsy. To szczególnie ważne dla wszystkich oddziałów zabiegowych, których przedstawiciele bardzo licznie pojawili się na spotkaniu.

MRK

Sepsa szkolenie